Zarząd sukcesyjny – wszystko o co powinieneś zadbać jako przedsiębiorca

Kilka lat temu do naszej kancelarii zgłosiła się rodzina przedsiębiorcy, który niespodziewanie zmarł, prowadząc dobrze rozwiniętą firmę budowlaną. Nikt nie wiedział, co robić dalej. Banki zablokowały konta, pracownicy nie wiedzieli, czy mają kontynuować pracę, sądy zawieszały prowadzone postępowania. Po kilku ciężkich miesiącach udało się uporządkować sytuację, ale firma nigdy już nie wróciła do poprzedniej kondycji. Gdyby wtedy ustanowiono zarządcę sukcesyjnego, wszystko mogłoby przebiec znacznie sprawniej. 

Zarząd sukcesyjny – wszystko o co powinieneś zadbać jako przedsiębiorca 

Planowanie sukcesji to temat, który dotyczy każdej firmy rodzinnej, niezależnie od jej wielkości. Co się stanie z jednoosobową działalnością gospodarczą po śmierci właściciela? Po śmierci właściciela majątek firmy wchodzi w skład spadku i podlega dziedziczeniu przez spadkobierców, a jego firma przestaje istnieć. Aby zapobiec takiej sytuacji, z pomocą przychodzi ustawa o zarządzie sukcesyjnym, która reguluje zasady tymczasowego zarządzania przedsiębiorstwem po śmierci właściciela.  

Co to jest zarząd sukcesyjny? 

Zarząd sukcesyjny to tymczasowy mechanizm, który pozwala wskazanej osobie przejąć obowiązki przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG w najtrudniejszym momencie, czyli zaraz po jego śmierci. Zarządca sukcesyjny przejmuje prawa i obowiązku przedsiębiorcy, co znacząco ułatwia podjęcie przez spadkobierców decyzji co do strategicznych działań i umożliwi im określenie dalszych kierunków biznesowych. Dzięki niemu firma może nadal funkcjonować, zawierać umowy, regulować zobowiązania i kontynuować współpracę z kontrahentami do czasu uregulowania kwestii spadkowych. Co więcej, wprowadzenie zarządu sukcesyjnego eliminuje problem natychmiastowego wygaszenia decyzji administracyjnych oraz pozwala na dalsze prowadzenie firmy bez konieczności jej zamykania. 

Kto może być zarządcą sukcesyjnym? 

Zarządcą sukcesyjnym może być tylko osoba fizyczna, która ma pełną zdolność do czynności prawnych (osoby pełnoletnie i nieubezwłasnowolnione). Nie może nim zostać ktoś, kto był skazany za określone przestępstwa gospodarcze. 

Jak ustanowić zarząd sukcesyjny? 

Do ustanowienia zarządu sukcesyjnego wymagane jest: 

1) powołanie zarządcy sukcesyjnego; 

2) wyrażenie zgody osoby powołanej na zarządcę sukcesyjnego na pełnienie tej funkcji; 

3) dokonanie wpisu do CEIDG zarządcy sukcesyjnego. 

Istnieje kilka możliwości ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Jeszcze za życia przedsiębiorca może sam wyznaczyć zarządcę sukcesyjnego, składając wniosek o jego wpis do CEIDG. Może także wskazać, że po jego śmierci funkcję tę obejmie prokurent. 

Jeśli przedsiębiorca nie wyznaczył zarządcy za życia, uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego przysługują w dużym uproszczeniu małżonkowi lub spadkobiercom. Natomiast gdy sąd lub notariusz oficjalnie już potwierdzi, kto dziedziczy firmę (np. poprzez postanowienie o nabyciu spadku lub akt poświadczenia dziedziczenia), zarządcę sukcesyjnego może powołać wyłącznie właściciel przedsiębiorstwa w spadku.  

W wypadku ustanawiania zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy należy pamiętać, że jego powołanie wymaga dodatkowo zgody osób, które łącznie posiadają odpowiedni udział w przedsiębiorstwie w spadku. 

Czas trwania zarządu sukcesyjnego 

Omawiany mechanizm stanowi tymczasowe rozwiązanie. Czas jego trwania zależy od danej sytuacji, działań spadkobierców i sposobu ustanowienia zarządu sukcesyjnego. Maksymalny ustawowy czas trwania zarządu sukcesyjnego wynosi dwa lata od dnia śmierci przedsiębiorcy. Termin ten może zostać wydłużony przez sąd do pięciu lat w sytuacji wystąpienia ważnych przyczyn, jednakże to orzeczenie sądu spadku, musi uprawomocnić się przed upływem dwóch lat od dnia śmierci przedsiębiorcy.  

Co dalej po zarządzie sukcesyjnym? 

Z założenia ustawodawcy wynika, że czas trwania zarządu sukcesyjnego powinien wystarczyć spadkobiercom na podjęcie decyzji, co do przyszłości przedsiębiorstwa. Spadkobiercy mogą zdecydować się na kontynuowanie działalności, sprzedaż, lub zakończenie działalności.  

Skontaktuj się z naszą kancelarią, a pomożemy Ci przygotować skuteczny plan sukcesji i zabezpieczyć działalność na przyszłość. Świadczymy także usługi reprezentacji w procesach sądowych. Nie pozostawiaj przyszłości swojej firmy przypadkowi!

Radca prawny
Joanna Jaszczyk 
https://kkplegal.pl/