Zasady wykorzystywania energii słonecznej w budynkach według dyrektywy budynkowej i projektu nowego rozporządzenia

W dniu 13 czerwca 2025 r. na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji udostępniony został projekt nowego rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Zawarte w projekcie regulacje przewidują m.in. wykorzystywanie energii słonecznej w budynkach. Nowe przepisy mają na celu implementację dyrektywy 2024/1275/UE w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.

Wymagania dyrektywy budynkowej

Dnia 28 maja 2024 r. weszła w życie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1275 z dnia 24 kwietnia 2024 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (znana szerzej jako: „dyrektywa budynkowa”). Jej celem jest osiągnięcie bezemisyjnych zasobów budowlanych w całej Unii Europejskiej do 2050 r. Dyrektywa zwraca m.in. uwagę na konieczność szybkiego upowszechnienia fotowoltaiki i technologii energii słonecznej termicznej, w tym w połączeniu z magazynowaniem energii.

Dyrektywa budynkowa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zapewnienia, aby wszystkie nowe budynki były projektowane w taki sposób, żeby zoptymalizować ich potencjał w zakresie wykorzystania energii słonecznej na podstawie natężenia promieniowania słonecznego w danym miejscu. Ma to umożliwić późniejszą opłacalną ekonomicznie instalację technologii słonecznych.

Dyrektywa przewiduje przy tym obowiązek montowania na budynkach odpowiednich instalacji wykorzystujących energię słoneczną. Harmonogram wprowadzenia w życie tego obowiązku przedstawia się następująco dla poszczególnych kategorii budynków:

1. na wszystkich nowych budynkach publicznych i niemieszkalnych o powierzchni użytkowej powyżej 250 m2 – do dnia 31 grudnia 2026 r.;
2. na wszystkich istniejących budynkach publicznych o powierzchni użytkowej powyżej:
3. 2 000 m2 – do dnia 31 grudnia 2027 r.;
4. 750 m2 – do dnia 31 grudnia 2028 r.;
5. 250 m2 – do dnia 31 grudnia 2030 r.;
6. na istniejących budynkach niemieszkalnych o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2, w przypadku gdy budynek zostanie poddany ważniejszej renowacji lub działaniu wymagającemu pozwolenia administracyjnego na renowację budynków, prace na dachu lub instalację systemu technicznego budynku – do dnia 31 grudnia 2027 r.;
7. na wszystkich nowych budynkach mieszkalnych – do dnia 31 grudnia 2029 r.;
8. na wszystkich nowych zadaszonych parkingach dla samochodów fizycznie przylegających do budynków – do dnia 31 grudnia 2029 r.

Powyższy obowiązek został uwarunkowany w dyrektywie budynkowy tym, aby było to odpowiednie pod względem technicznym oraz wykonalne pod względem ekonomicznym i funkcjonalnym.

Projekt nowego rozporządzenia

Projekt nowego rozporządzenia Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 9 czerwca 2025 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie ma na celu odpowiednią implementację dyrektywy budynkowej do prawa krajowego. Zawarte w nim przepisy regulują m.in. kwestie związane z wykorzystaniem energii słonecznej w budynkach.

Projekt przewiduje obowiązek wyposażenia budynków w urządzenia lub instalacje wykorzystujące energię promieniowania słonecznego do wytworzenia energii elektrycznej lub ciepła. Dotyczyć ma to budynków użyteczności publicznej, budynków zamieszkania zbiorowego oraz budynków gospodarczych, o powierzchni powyżej 250 m2, jak również budynków mieszkalnych oraz zadaszonych parkingów przylegających do budynków.

Wymagania dotyczące wykorzystania energii słonecznej mają mieć zastosowanie, o ile jest to odpowiednie pod względem technicznym, funkcjonalnym oraz ekonomicznym. Odpowiedniość pod kątem ekonomicznym ma być ustalana na podstawie porównania początkowych kosztów wyposażenia w urządzenia lub instalacje ze spodziewanymi oszczędnościami kosztów energii, wynikającymi z wyposażenia w te urządzenia lub instalacje. Przepis przewiduje przy tym, że okres zwrotu z inwestycji nie może być dłuższy niż 15 lat.

Przepisy w zakresie wykorzystania energii słonecznej w budynkach mają wejść w życie z dniem 31 grudnia 2026 r. Wyjątek dotyczy budynków mieszkalnych oraz zadaszonych parkingów przylegających do budynków. W tym zakresie nowe przepisy mają obowiązywać od 31 grudnia 2029 r.

Podsumowanie

Nowe rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie znajduje się obecnie na etapie opiniowania. Czas pokaże czy zawarte w nim rozwiązania wejdą w życie w projektowanym kształcie. Już teraz warto jednak przygotować się na nieuchronne zmiany jakie czekają nas w procesie budowlanym. Konieczność wykorzystania energii słonecznej w budynkach wynika bowiem wprost z przepisów dyrektywy budynkowej. Implementacja wynikających stąd obowiązków do prawa krajowego pozostaje tym samym nieuchronna.

Piotr Boczkowski

Radca prawny