Jeśli zastanawiasz się, czy fundacja rodzinna może odpowiadać za długi fundatora, odpowiedź brzmi: tak. Ustawodawca wprowadził specjalne mechanizmy ochronne dla wierzycieli, aby zapobiec sytuacjom, w których fundator przenosi majątek do fundacji, unikając w ten sposób spłaty swoich zobowiązań. Co ważne, odpowiedzialność fundacji rodzinnej za długi fundatora wynika wprost z ustawy i działa automatycznie. Oznacza to, że wierzyciel nie musi – jak w przypadku skargi pauliańskiej – występować do sądu z pozwem o uznanie przeniesienia majątku za bezskuteczne. Fundacja odpowiada z mocy prawa.
Odpowiedzialność solidarna fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna odpowiada solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania. W praktyce oznacza to, że wierzyciel może domagać się spłaty całości lub części długu zarówno od fundatora, jak i od samej fundacji. Jeśli fundacja spłaci zobowiązanie, dług fundatora wygasa – i odwrotnie, spłata przez fundatora zwalnia fundację. W takim przypadku mogą powstać roszczenia regresowe między fundatorem a fundacją.
Zasada solidarnej odpowiedzialności dotyczy dwóch kluczowych sytuacji. Po pierwsze, zobowiązań powstałych przed utworzeniem fundacji – wierzyciele mogą dochodzić swoich roszczeń również od fundacji, nawet jeśli długi fundatora istniały przed jej ustanowieniem.
Po drugie, obowiązków alimentacyjnych fundatora – fundacja odpowiada za alimenty, nawet jeśli obowiązek ten powstał już po jej utworzeniu.
Skontaktuj się z nami!
KontaktOgraniczenie odpowiedzialności do wniesionego majątku
Warto podkreślić, że odpowiedzialność fundacji nie jest nieograniczona. Obejmuje wyłącznie wartość majątku wniesionego przez fundatora w momencie przekazania go fundacji, przeliczoną na ceny obowiązujące w chwili zaspokojenia wierzyciela. Przykładowo, jeśli fundator przekazał fundacji nieruchomość o wartości 500 000 zł, a wierzyciel dochodzi roszczeń kilka lat później, fundacja odpowiada jedynie w granicach aktualnej wartości tego składnika majątku.
Egzekucja z majątku fundacji rodzinnej
Wierzyciele nie mogą od razu kierować egzekucji na majątek fundacji. Najpierw muszą wyczerpać możliwości egzekucyjne wobec samego fundatora. Dopiero gdy egzekucja okaże się bezskuteczna lub gdy od początku wiadomo, że nie przyniesie efektów, sąd może nadać tytułowi egzekucyjnemu (np. wyrokowi) klauzulę wykonalności przeciwko fundacji (bez wszczynania osobnego postępowania przeciwko fundacji).
Priorytet dla roszczeń alimentacyjnych
W przypadku obowiązków alimentacyjnych fundatora, fundacja rodzinna ma obowiązek w pierwszej kolejności zaspokoić roszczenia osób uprawnionych do alimentów. Jednocześnie nie może to prowadzić do uszczerbku dla beneficjentów fundacji, którzy sami są uprawnieni do świadczeń alimentacyjnych od fundatora.
Czy fundator odpowiada za zobowiązania fundacji?
Nie. Zgodnie z art. 16 ustawy o fundacji rodzinnej fundator nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania fundacji rodzinnej. Relacja odpowiedzialności działa wyłącznie w jedną stronę – fundacja może odpowiadać za zobowiązania fundatora, ale nie ma odwrotnie.
Podsumowanie
Ustawodawca wprowadził specjalny mechanizm, który znacząco ułatwia wierzycielom dochodzenie swoich roszczeń wobec fundacji rodzinnych. W przeciwieństwie do skomplikowanej procedury skargi pauliańskiej, odpowiedzialność fundacji wynika wprost z ustawy i nie wymaga dodatkowego postępowania sądowego. To istotne uproszczenie daje wierzycielom realne narzędzie ochrony.
Kluczową zaletą tego rozwiązania jest solidarna odpowiedzialność, która pozwala wierzycielom wybierać, od kogo żądać spłaty – od fundatora czy od samej fundacji. Po wyczerpaniu możliwości ściągnięcia długu od fundatora, egzekucja z majątku fundacji staje się stosunkowo prostą procedurą.
Warto jednak podkreślić, że choć mechanizm ten jest korzystny dla wierzycieli, odpowiedzialność fundacji ogranicza się do wartości wniesionego przez fundatora majątku. To zabezpiecza prawidłowe funkcjonowanie fundacji, jednocześnie dając wierzycielom skuteczne narzędzie do odzyskiwania należności. W efekcie powstał system, który w przejrzysty sposób godzi interesy obu stron.
Radca prawny
