Od 2011 roku na gruncie spraw z zakresu ustalenia podlegania ubezpieczeniom społecznym, przeważało stanowisko, że w sytuacji posiadania przez jednego wspólnika większości udziałów, a przez drugiego jedynie znikomej części udziałów, z perspektywy norm prawa ubezpieczeń społecznych tego rodzaju spółkę należy traktować jak spółkę jednoosobową.
Na bazie tego poglądu, w 2022 roku w sprawie naszego klienta ZUS uznał, że skoro posiada 99% udziałów w spółce, a drugi wspólnik 1 %, to trzeba objąć go ubezpieczeniami społecznymi jako wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Spółka jednoosobowa- czyli jaka?
Ustawa systemowa nie zawiera jednak odrębnej definicji jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialności. W związku z tym zastosowanie znaleźć powinna definicja tego pojęcia zawarta w art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h., który stanowi, że spółką jednoosobową jest spółka kapitałowa, której wszystkie udziały albo akcje należą do jednego wspólnika albo akcjonariusza.
Skontaktuj się z nami!
KontaktWobec tego kierując się literalną wykładnią art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej w zw. z w art. 4 § 1 pkt 3 k.s.h. doszliśmy do przekonania, że tylko i wyłącznie wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega ubezpieczeniu społecznemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej.
Z taką argumentacją zgodziły się Sądy obu instancji- Sąd Okręgowy w Katowicach i Sąd Apelacyjny w Katowicach.
Rozsądna linia orzecznicza zyskuje na popularności
Sąd I Instancji zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym w powołanym przez nas wyroku Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 25 lipca 2019r., III AUa 424/19, że objęcie udziałów, choćby w nieznacznej części, w spółce przez innych udziałowców należy uznać za okoliczność wyłączającą zastosowanie art. 8 ust. 6 pkt 4 u.s.u.s. oraz z wyrokiem Sądu Najwyższego z 15 września 2021r., sygn. akt I USKP 44/21, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlega tylko jedyny wspólnik jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a nie wspólnik większościowy, choćby „prawie” lub „niemal”.
Objęcie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością udziałów przez wspólnika mniejszościowego (np. 5% udziałów) nie musi być traktowane jako próba obejścia prawa (art. 58 § 1 k.c.) w celu uniknięcia przez wspólnika większościowego podlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Nie jest możliwe ustalenie, od jakiego większościowego udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, można mówić o „prawie” lub „niemal” jedynym wspólniku, w szczególności kryterium takie nie wynika z art. 38 pkt 8 lit. c ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 112 z późn. zm.).
Prezentowane przez nas stanowisko, oparte na literalnym brzmieniu art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej znajduje swoje oparcie w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W wyrokach z 17 stycznia 2024r., III USKP 73/23 i z 30 listopada 2023r., III USKP 17/23 Sąd Najwyższy stwierdził, że wspólnik dwuosobowej spółki z o.o. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy systemowej jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o., choćby był wspólnikiem większościowym „niemal, prawie jedynym”.
Podsumowując, Sądy obu instancji uwzględniły odwołanie i wyłączyły naszego klienta spod obowiązkowych ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności jako wspólnik jednoosobowej spółki z o.o. Sprawę prowadzili Rafał Przybysz, Piotr Boczkowski i Weronika Gwóźdź.
